محتوا
انواع آجر سفال و ابعاد استاندارد آن
- توضیحات
- دسته بندی: دانشنامه آجربان
آجر سفال به‌عنوان یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی، در انواع مختلفی تولید می‌شود که هر کدام از نظر ابعاد، شکل و کاربرد با یکدیگر تفاوت دارند. شناخت انواع آجر سفال و ابعاد آنها به مهندسان، پیمانکاران و حتی خریداران کمک می‌کند تا گزینه مناسب را برای هر بخش از پروژه انتخاب کنند. در ادامه به معرفی مهم‌ترین انواع آجر سفال و ابعاد استاندارد آنها می‌پردازیم.
آجر تیغه‌ای
آجر تیغه‌ای یکی از رایج‌ترین انواع آجر سفالی است که عمدتاً برای دیوارچینی در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آجرها به دلیل ساختار توخالی و وزن سبک، از مزیت عایق حرارتی و صوتی برخوردار هستند. همچنین، سرعت نصب آنها بالاست و می‌توانند در برابر زلزله و فشارهای جانبی مقاوم باشند. در بازار ایران، رایج‌ترین انواع آن با ضخامت‌های ۱۰ و ۱۵ سانتی‌متر عرضه می‌شوند که به «آجر سفال ۱۰ سانتی» و «آجر تیغه‌ای ۱۵» معروف هستند.
تفاوت آجر سفال تیغه ای 15 با آجر سفال 10 سانتی
اصلی‌ترین تفاوت این دو در ضخامت است. آجر ۱۰ سانتی بیشتر برای جداسازی فضاهای داخلی (مانند تیغه‌های بین اتاق‌ها) استفاده می‌شود، در حالی که آجر ۱۵ سانتی به دلیل ضخامت بیشتر، عایق صوتی و حرارتی بهتری دارد و معمولاً در دیوارهای پیرامونی یا بین واحدهای مستقل به کار می‌رود. البته باید توجه داشت که آجر ۱۵ سانتی وزن بیشتری دارد و بار مرده بالاتری به سازه وارد می‌کند.
آجر سفال سقفی
آجر سفال سقفی یا بلوک سفال سقفی یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی در ساخت سقف‌های تیرچه بلوک است. این نوع مصالح ساختمانی نام‌های دیگری همچون تیغه سفالی نیز دارد. این بلوک‌ها در ابعاد و اندازه‌های گوناگون در بین تیرچه‌های سقف قرار گرفته و سپس بتن روی سقف ریخته می‌شود. مزایای آجرهای سفالی سقفی عبارتند از:
- وزن سبک: این بلوک‌ها به دلیل داشتن حفره، وزن سبکی دارند. این نوع طراحی باعث کاهش وزن کلی سقف و کاهش بار مرده ساختمان می‌شود.
- عایق صوتی و حرارتی: تیغه‌های سفالی سقفی به دلیل وجود حفره‌ها، عایق صوتی و حرارتی مناسبی هستند.
- مقاومت بالا: مقاومت فشاری بالا یکی از خصوصیات این آجرها است؛ به همین دلیل آنها می‌توانند بارهای وارد شده به سقف را به خوبی تحمل کنند.
- قابلیت تنظیم ارتفاع: آجرهای سفالی سقفی در ارتفاع‌های مختلفی تولید می‌شوند. بنابراین شما می‌توانید ارتفاع سقف را به دلخواه خود تنظیم کنید.
- قیمت مناسب: قیمت این مصالح ساختمانی نسبت به مصالح دیگر مانند یونولیت، مناسب‌تر است.
البته این بلوک‌ها معایبی نیز دارند، مثلا بلوک‌های سفالی سقفی تا حدودی آب را جذب می‌کنند و می‌توانند در مناطق مرطوب مشکل‌ساز باشند. این مصالح به تنهایی عایق رطوبتی مناسبی نیستند و نیاز به عایق‌کاری رطوبتی سقف دارند. شکننده بودن سفال‌های سقفی در برابر ضربه و فشار ناگهانی را نیز می‌توان از دیگر معایب آنها به حساب آورد.
آجر سفالی معمولی
آجر سفالی معمولی، ساده‌ترین نوع آجر در این دسته‌بندی است که برای کاربردهای عمومی در ساخت و ساز استفاده می‌شود. این آجرها به‌دلیل قیمت مناسب و قابلیت تولید در ابعاد مختلف، در پروژه‌های بزرگ و کوچک کاربرد دارند. همچنین، آجر سفالی معمولی به‌خوبی می‌تواند در برابر حرارت و آتش مقاومت کند. از آنجا که این آجرها با استفاده از خاک رس طبیعی ساخته می‌شوند، در محیط زیست آسیب‌زننده نیستند و قابل بازیافت هستند.
آجر سفال قرمز
آجرهای سفال قرمز از پخت خاک رس در کوره‌های آجرپزی تولید می‌شوند. این مصالح ساختمانی با توجه به نوع قالب‌گیری، ابعاد نهایی و موارد مصرف در انواع مختلفی تولید و به بازار عرضه می‌گردند که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
- بلوک سفال توکار: ابعاد استاندارد بلوک سفال توکار یا فامیلی،20*20*5 سانتی‌متر است و از آن عمدتا برای احداث جدارهای داخلی و خارجی غیرنما استفاده می‌شود. این نوع بلوک بسیار محکم و بادوام است.
- بلوک سفال نما: این نوع آجر به واسطه ظاهر زیبا و آراسته خود برای نمای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بلوک سفال قرمز نما جلوه‌ای سنتی و خاص به نمای ساختمان می‌بخشد. در ضمن، ابعاد استاندارد این دسته از مصالح ساختمانی معمولا با سفال‌های قرمز توکار متفاوت است.
این نوع بلوک‌های سفالی دارای ویژگی‌های کلیدی زیر هستند:
- مقاومت فشاری بالا: این مصالح ساختمانی مقاومت بالایی در برابر فشار و تحمل بارهای وارده دارند.
- عایق حرارتی و صوتی مناسب: ساختار متخلخل بلوک سفال قرمز، آن را به یک عایق حرارتی و صوتی مناسب برای ساختمان‌ها تبدیل کرده است.
- قابلیت تنظیم رطوبت: این نوع بلوک‌ها به دلیل داشتن قابلیت جذب رطوبت، به تنظیم رطوبت و ایجاد فضایی مطبوع در ساختمان کمک می‌کنند.
- مقاوم در برابر حریق: سفال قرمز در برابر آتش‌سوزی بسیار مقاوم است و به عنوان بلوک نسوز شناخته می‌شود.
جذب نسبتا بالای آب و وزن تقریبا زیاد را می‌توان از معایب بلوک سفال قرمز دانست. همچنین دیوارچینی با این نوع مصالح ساختمانی به دقت و مهارت زیادی نیاز دارد، زیرا عدم رعایت نکات فنی در حین اجرا می‌تواند باعث ایجاد درزهای نامناسب و کاهش کارایی عایق صوتی و حرارتی دیوار شود.
جدول ابعاد آجر سفال
آجرهای سفال در انواع و ابعاد مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام از آنها بسته به نیاز و کاربرد خاصی در پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در جدول زیر انواع آجر سفال به همراه ابعاد متداول و کاربردهای آنها ارائه شده است تا به انتخاب مناسب‌ترین گزینه برای نیازهای شما کمک کند.
| نوع آجر سفال | ابعاد (سانتی‌متر) | کاربرد |
| آجر سفال ساده | 20 × 10 × 5 | دیوارچینی، تیغه‌چینی |
| آجر سفال عایق | 20 × 10 × 7 | دیوارهای عایق صدا و حرارت |
| آجر سفال نازک | 20 × 10 × 3 | برای دیوارهای غیر باربر |
| آجر سفال بزرگ | 40 × 20 × 10 | دیوارهای باربر، سازه‌های بزرگ |
| آجر سفال لانه زنبوری | 20 × 20 × 10 | دیوارچینی، عایق صدا و حرارت |
| آجر سفال تیرچه‌ای | 20 × 20 × 5 | برای تیرچه‌های سقفی |
این ابعاد و انواع آجر سفال ممکن است در کارخانه‌های مختلف متفاوت باشد، بنابراین همیشه بهتر است قبل از خرید با تولیدکننده یا فروشنده مشورت کنید.
علاوه بر ابعاد استانداردی که در جدول ذکر شد، در بازار ایران مدل‌هایی با سایزهای ۲۵ × ۲۰ × ۱۰ سانتی‌متر و ۲۵ × ۲۰ × ۱۵ سانتی‌متر نیز رایج هستند که برای دیوارهای ضخیم‌تر یا پروژه‌های خاص کاربرد دارند. همچنین، برای فضاهای ویژه مانند اطراف درب‌ها، لبه آسانسورها یا نازک‌سازی دیوار، ابعاد کوچک‌تری مانند ۵.۵، ۷ و ۸ سانتی‌متر تولید و استفاده می‌شود. علاوه بر این، در برخی پروژه‌ها ابعادی نظیر ۵ × ۹ × ۱۹.۵ سانتی‌متر یا ۵.۵ × ۱۰ × ۲۱.۵ سانتی‌متر نیز دیده می‌شود که سازگاری مناسبی با چیدمان هندسی دیوار دارد.
آجر سفال با توجه به تنوع در ابعاد و شکل، پاسخگوی نیازهای مختلف در دیوارچینی داخلی، سقف و حتی بخش‌های عمومی ساختمان است. شناخت درست انواع آجر سفال و انتخاب ابعاد متناسب با پروژه، علاوه بر افزایش دوام سازه، باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها و بهبود کیفیت نهایی ساختمان خواهد شد.